Δεν είναι λίγες οι φορές που παρακολουθήσαμε ταινίες που διαθέτουν στιγμιότυπα από σκηνές που εκτυλίσσονται μέσα σε ένα ταξί! Υπάρχουν όμως εκείνες οι ταινίες που αποτελούν σταθμό στην ιστορία του κινηματογράφου, με πρωταγωνιστή…το ταξί.
Αναρίθμητες σκηνές παρουσιάζονται στις μεγάλες οθόνες σε οποιαδήποτε εκδοχή μπορεί να φανταστεί κανείς, από σκηνές δράσης και περιπέτειας, μέχρι τρόμου και αγωνίας. Φυσικά, δεν θα μπορούσαν να λείπουν και τα στιγμιότυπα ερωτικής διάθεσης, καθώς και η κωμική πλευρά του επαγγέλματος. Εμείς επιλέξαμε ορισμένες ταινίες, κάποιες από τις οποίες είναι αρκετά ευχάριστες και σχετικά ανάλαφρες, αλλά και κάποιες που θεωρούνται αριστουργήματα.
Μία από αυτές αποτελεί φυσικά το διαχρονικό “Τaxi driver” (Ο Ταξιτζής), με πρωταγωνιστή τον Ρόμπερντ Ντε Νίρο, στον ρόλο ενός απόστρατου, που πολέμησε στο Βιετνάμ και πάσχοντας από κατάθλιψη εργάζεται τα βράδια ως ταξιτζής, προκειμένου να καταπολεμήσει τις αϋπνίες του. Για όσους φυσικά θυμούνται την ταινία, με την εμβληματική ατάκα: “You talking to me”, γνωρίζουν ήδη πως πρόκειται για μία από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Προτάθηκε για τέσσερα βραβεία Όσκαρ και βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ των Καννών με το Χρυσό Φοίνικα.
Μία ακόμη ενδιαφέρουσα καθώς και πρωτότυπη ταινία μυθοπλασίας είναι το “ Τaxi Teheran” (Tαξί στην Τεχεράνη). Παρόλο που πολλοί δικαίως το παρερμηνεύουν ως ντοκυμαντέρ, στην πραγματικότητα ο ίδιος ο σκηνοθέτης βρίσκεται στον ρόλο του οδηγού ταξί και οι υποτιθέμενοι πελάτες είναι ερασιτέχνες ηθοποιοί. Στη συγκεκριμένη ταινία απονεμήθηκε η Χρυσή Άρκτος καλύτερης ταινίας του 65ου κινηματογραφικού φεστιβάλ του Βερολίνου καθώς και το Βραβείο Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου ( FIPRESCI ).
Από τη λίστα δεν θα μπορούσε να λείπει το καθηλωτικό θρίλερ “Conspiracy Theory” (Θεωρίες Συνωμοσίας), με τον Mel Gibson να πρωταγωνιστεί στον ρόλο ενός φαντασιόπληκτου και παρανοϊκού ταξιτζή. Ο ίδιος έχοντας εμμονή με τις θεωρίες συνωμοσίας, θα καταλήξει να κινδυνεύει η ζωή του, καθώς αποδεικνύεται πως κάποιες θεωρίες του δεν είναι και τόσο ανυπόστατες και εξελίσσονται σε αληθινές.
Ακόμη ένα αγωνιώδες θρίλερ είναι το “Collateral” (H Διαδρομή), με πρωταγωνιστή τον Τομ Κρουζ και τον Τζέιμι Φοξ, ο οποίος και προτάθηκε για την υποψηφιότητα Όσκαρ Β’ ανδρικού ρόλου. Πρόκειται, για την ιστορία μεταξύ ενός επαγγελματία δολοφόνου, ο οποίος κρατά όμηρο έναν ταξιτζή, κάνοντάς τον συνένοχο παρά την θέλησή του.
Στη συνέχεια, ακολουθεί το εντυπωσιακό “The Fifth Element” (To Πέμπτο στοιχείο), με πρωταγωνιστή τον Μπρους Γουίλς ως οδηγό ταξί, ο οποίος μετατρέπεται εντελώς τυχαία στον μοναδικό άνθρωπο που μπορεί να σώσει τον κόσμο από μία ολέθρια καταστροφή. Μία ταινία επιστημονικής φαντασίας με έντονο σουρεαλισμό και εντυπωσιακά εφέ, η οποία απέκτησε μεγάλη διεθνή εισπρακτική επιτυχία, και δικαίως τιμήθηκε με τρία Βραβεία Σεζάρ και ένα βραβείο Bafta.
Μία εναλλακτική επιλογή, εξαιρετικά ευχάριστη αποτελεί το Night on Earth (Μία νύχτα στον κόσμο). Αφορά πέντε διαφορετικές ιστορίες μεταξύ οδηγών ταξί και των πελατών τους, που διαδραματίζονται σε πέντε διαφορετικές πόλεις του κόσμου, το Λος Άντζελες, τη Νέα Υόρκη, το Παρίσι, τη Ρώμη και το Ελσίνκι. Μία αρκετά απλή ταινία και ανάλαφρη, παράλληλα όμως και πρωτότυπη, η οποία περιγράφει ουσιαστικά την αυθεντική προσωρινή σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ του ταξιτζή και του πελάτη με ρεαλιστικό τρόπο.
Τέλος, από την παραπάνω προτεινόμενη λίστα δεν θα μπορούσε να λείπει φυσικά και μία ελληνική κλασσική επιλογή. Πρόκειται για το Σωφερακι, μία κωμική ταινία με πρωταγωνιστή τον Μίμη Φωτόπουλο , παρουσιάζοντάς τον ως έναν απλό λαϊκό ταξιτζή και ως έναν πληθωρικό εργένη, ο οποίος όμως στη συνέχεια ερωτεύεται. Μάλιστα, η συγκεκριμένη ταινία προβλήθηκε στις αίθουσες από την Φίνος Φιλμ το 1953, λίγα χρόνια μετά την εμφάνιση των πρώτων ταξί στην Αθήνα. Παρουσίασε μεγάλη για την εποχή επιτυχία και εξακολουθεί να προβάλλεται μέχρι και σήμερα στις τηλεοράσεις μας.
Προφανώς η λίστα θα μπορούσε να είναι ατελείωτη, καθώς φαίνεται πως υπάρχουν αμέτρητες επιλογές. Ακόμα και όταν δεν πρόκειται, σε κάποια ταινία να αποτελεί πρωταγωνιστικό στοιχείο το αντικείμενο του ταξί, εξακολουθεί να εμπνέει τους δημιουργούς ταινιών με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Στην πλειοψηφία των ταινιών, υπάρχει τουλάχιστον μία σκηνή, που εκτυλίσσεται μέσα σε ένα ταξί ή έστω μία αναφορά για κάποιον οδηγό ή κάποιο περιστατικό. Αμέτρητες είναι και οι σκηνές με τους ηθοποιούς να προσπαθούν να σταματήσουν απεγνωσμένα ένα ταξί, το οποίο δεν σταματάει ποτέ όταν το χρειάζονται ή να το χρησιμοποιούν ως μέσο παρακολούθησης. Όμως το εύλογο ερώτημα που προκύπτει από τόσους θεατές και κριτικούς ταινιών είναι πως γίνεται ένα τόσο απλοϊκό και καθημερινό επάγγελμα να αποτελεί τόσο συχνά πρωταγωνιστικό ρόλο σε τόσες πολλές ταινίες και ακόμα να υπάρχει σαν ένα δευτερεύον στοιχείο σε ακόμα περισσότερες; Από που θα μπορούσε να πηγάζει όλη αυτή η έμπνευση; Μήπως τελικά επικρατεί βαθιά μέσα μας μία ταύτιση με αυτό το πληθωρικό επάγγελμα το οποίο αγαπάμε να μισούμε;
Η έμπνευση προκαλείται αρχικά από την ίδια την καθημερινότητα του σύγχρονου κόσμου και κυρίως από τους έντονους ρυθμούς που κυριαρχούν σε μία πόλη. Συγκεκριμένα, όσο αφορά τις παραπάνω ταινίες, είναι από εκείνες που παραμένουν πάντα επίκαιρες, καθώς βασίζονται αρχικά στην απλότητα, αλλά και στην καθημερινότητα ανθρώπων, οι οποίοι θα μπορούσαν να είναι κάποιος δικός μας άνθρωπος, ο γείτονάς μας ή ακόμα και ο ίδιος μας ο εαυτός. Παρουσιάζονται άνθρωποι, οι οποίοι από απλοί επαγγελματίες οδηγοί, μπορεί να καταλήξουν να ζουν ακραίες και πολύπλοκες καταστάσεις. Σε κάποιες όμως από τις συγκεκριμένες ταινίες, επικρατεί ένας διχασμός μεταξύ των θεατών τους, καθώς κάποιοι υποστηρίζουν πως κυριαρχεί μία ωμή δραματοποίηση μη ρεαλιστική και μία διεστραμμένη οπτική σε αρκετά έντονο βαθμό. Όμως, δεν θα μπορούσε να ισχύει η παραπάνω άποψη, καθώς στην πραγματικότητα αυτές οι καταστάσεις, που παρουσιάζονται στις οθόνες μας, ακόμα και οι πιο ακραίες, που φαντάζουν εξωπραγμαστικές πολλές φορές προκαλούνται από την ίδια την κοινωνία. Στην ουσία αυτό που απεικονίζεται στις οθόνες μας είναι μία μικρογραφία του κόσμου μας και μία περιγραφή του τρόπου που βιώνουμε την καθημερινότητά μας. Ίσως, σε κάποια σημεία να προκύπτει δικαίως το ερώτημα για το πως θα θέλαμε εμείς οι ίδιοι να ζούμε τις ζωές μας και τι θα μπορούσαμε να βελτιώσουμε τόσο στην κοινωνία όσο και στον εαυτό μας.
Σε όλα τα παραπάνω διαχρονικά αριστουργήματα, παρακολουθούμε ενδιαφέρουσες απόψεις και εκδοχές για τις ζωές των ανθρώπων, όχι μόνο των ταξιτζήδων, αλλά και των ανθρώπων που εξυπηρετούν καθημερινά. Ο καθένας κρύβει μέσα του κάποια ιστορία, όπως άλλωστε ο καθένας από εμάς και νιώθει ίσως την ανάγκη για επικοινωνία. Στην πλειοψηφία τους, αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην καθημερινότητά τους και τις περισσότερες φορές ενδέχεται η τύχη να μην είναι με το μέρος τους. Άλλωστε, αυτό αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του νοήματος των παραπάνω ταινιών, πως στην ζωή δεν επικρατούν πάντα ευνοϊκές συνθήκες και πως η ζωή είναι σκληρή και δύσκολη.
Δεν θα μπορούσε λοιπόν να μην αντλείται έμπνευση από ένα τέτοιου είδους επάγγελμα με πληθώρα δυσκολιών ιδιαίτερα σε ψυχολογικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Επιπλέον, το επάγγελμα του ταξιτζή πολλές φορές είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη νύχτα, κάτι το οποίο συχνά θα φέρει τον οδηγό αντιμέτωπο με απρόβλεπτα και δυσάρεστα περιστατικά, αλλά και κάποιες φορές μπορεί ακόμα και με κωμικοτραγικές καταστάσεις. Ακόμα, και η μοναξιά της νύχτας, αλλά και του ίδιου του επαγγέλματος ενδέχεται να επιδράσει καταλυτικά στην ψυχολογία του, τη συμπεριφορά του αλλά και γενικότερα την ζωή του, καθώς οι ώρες που περνάει πίσω από το τιμόνι είναι ατελείωτες. Το κυριότερο όλων όμως, γνωστό σε όλους μας, είναι πως όλοι οι οδηγοί ταξί θα έχουν κάποια ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη ιστορία να αφηγηθούν κατά τη διάρκεια της πολύωρης βάρδιας τους, από τον πιο κοινωνικό, μέχρι τον πιο μοναχικό που απομονώνεται στο αυτοκίνητό του, βιώνοντας την αδιαφορία του πλήθους. Όλες αυτές οι ιστορίες διαδίδονται και γίνονται συχνά θέμα συζήτησης. Δεν θα μπορούσαν ορισμένες από αυτές να μην εμπνεύσουν κάποιον σεναριογράφο.
Το επάγγελμα του οδηγού ταξί θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα αναπόσπαστο κομμάτι του σύγχρονου πολιτισμού και της κοινωνίας που ζούμε. Ο καθένας από εμάς ξεχωριστά θα μπορούσε να συνδεθεί και να ταυτιστεί σε μικρότερο ή μέγιστο βαθμό με έναν απλό ταξιτζή. Και αυτό φυσικά συμβαίνει, γιατί η κάθε μέρα που ζούμε ξεκινάει για όλους μας, χωρίς να ξέρουμε πως θα εξελιχθεί και τι μας επιφυλάσσει η μοίρα. Για τον καθένα από εμάς το μέλλον του είναι απρόβλεπτο, έτσι και ο κάθε επαγγελματίας οδηγός ταξί, έχει άγνοια για την κατάληξη της κάθε διαδρομής και για τον κάθε πελάτη που μεταφέρει. Από την στιγμή που αρχίζει η βάρδιά του, αρχίζει και μία άγνωστη για αυτόν “διαδρομή” καθώς και η σύντομη συνήθως συναναστροφή του με ανθρώπους, οι οποίοι μπορεί να ανήκουν σε οποιαδήποτε κοινωνική τάξη.
Κάπως έτσι το συγκεκριμένο επάγγελμα αποτελεί έμπνευση για αρκετούς δημιουργούς ταινιών, μεταφέροντας το στις οθόνες μας είτε ως πρωταγωνιστικό στοιχείο, είτε τοποθετώντας το ως κάποιο στιγμιότυπο μέσα στην ταινία, ως απαραίτητο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Σε όλα τα είδη ταινιών του κινηματογράφου, από κωμικές και περιπέτειες, μέχρι επιστημονικής φαντασίας και θρίλερ, αποδίδεται μία ρεαλιστική προσέγγιση στον τρόπο που παρουσιάζονται και διαδραματίζονται οι σκηνές στο ταξί. Πρόκειται για έναν ρεαλισμό, τον οποίο όλοι νιώθουμε την ανάγκη να παρακολουθήσουμε και να ταυτιστούμε.
ΜεΤΑΧΙμαΣ ΤΜ